ΑΡΧΑΪΚΗ ΕΠΟΧΗ

Η περίοδος της αρχαίας ελληνικής ιστορίας από περίπου το 750 π.Χ. έως το 479 π.Χ. ονομάζεται αρχαϊκή εποχή. Πρόκειται για μια πολλή σημαντική σελίδα στην ιστορία της τέχνης εφόσον χάρη σ' αυτή αναπτύχθηκαν η αρχιτεκτονική, η αγγειοπλαστική, η γλυπτικά και πολλά άλλα, θέτοντας νέους κανόνες και μέτρα αισθητικής για τις μεταγενέστερες καλές και εφαρμοσμένες τέχνες.

Οι χαρακτηριστικοί τύποι αγαλμάτων αυτής της εποχής ήταν οι κούροι και οι κόρες και ήταν αγάλματα αφιερωμένα σε θεούς. Οι κόρες ήταν κατά κύριο λόγο αγάλματα αφιερωμένα στα ιερά γυναικείων θεοτήτων. Το πρότυπο που ακολουθούν είναι μια νέα γυναίκα, όρθια, σε μετωπική στάση, ντυμένη με πλούσια ενδύματα και κοσμήματα, με περίτεχνα χτενίσματα στα μαλλιά, η οποία το ένα χέρι το είχε παρατεταμένο μπροστά κρατόντας μια προσφορά, είτε το είχε λυγισμένο και ακουμπισμένο στο στήθος. Οι κόρες ήταν πάντοτε ντυμένες, ενώ οι κούροι γυμνοί.

 

Οι κούροι ήταν κυρίως επιτύμβια μνημεία, που αντικατέστησαν τις στήλες και τους ταφικούς αμφορείς και κρατήρες της γεωμετρικής περιόδου. Ήταν αγάλματα από μάρμαρο, τα οποία στόλιζαν τάφους νέων ανδρών που χάθηκαν ηρωϊκά στη μάχη, χωρίς όμως να είναι το πορτρέτο του νεκρού. Γενικό χαρακτηριστικό των κούρων είναι η στατικότητα. Το αριστερό πόδι εξέχει ελαφρώς, τα χέρια είναι παράλληλα στο σώμα και τις παλάμες κλειστές. Η πρόταξη του αριστερού ποδιού δηλώνει ευνοϊκή κίνηση, εφόσον το επόμενο βήμα θα είναι δεξί. Για τους αρχαίους η κίνηση προς τα δεξιά θεωρούνταν ευνοϊκό σημάδι. Ορθοί, με εύρωστη σωματική διάπλαση, οι κούροι αντιμετωπίζουν τον κόσμο με γυμνότητα, γεμάτοι αυτοπεποίθηση.

 

Σχεδόν όλα τα αρχαία γλυπτά ήταν χρωματισμένα με ελαφριά φυσικά χρώματα. Απέδιδαν το δέρμα με το φυσικό χρώμα της πέτρας, την οποία γυάλιζαν. Τα μάτια, τα χείλη, τα μαλλιά και τα ενδύματα ήταν χρωματισμένα με την εγκαυστική, την τεχνική όπου ανακάτευαν ζεστο κερί με χρώμα. Απλώνονταν ζεστό πάνω στην επιφάνεια του μαρμάρου, ώστε οι πόροι να εμποτιστούν.

Στην αρχιτεκτονική συναντάμαι τρεις ρυθμούς, τον δωρικό, τον ιωνικό και τον κορινθιακό.

Ο δωρικός ρυθμός αναπτύχθηκε στην ηπειρωτική Ελλάδα. Οι απέριττες ραβδώσεις και οι χωρίς βάση κολώνες του, καθώς και τα πλατιά κιονόκρανά του, είναι τα στοιχεία που τον χαρακτηρίζουν. Το επάνω μέρος του ναού κοσμείται με αετώματα και ζωφόρο, η οποία διατηρείται σε τρίγλυφα και μετώπες.

 

Ο ιωνικός ρυθμός αναπτύχθηκε στα νησιά και στην ανατολική Ελλάδα και χαρακτηρίζεται από τα ελικοειδή κιονόκρανα και τους ραβδωτούς κίονες που καταλήγουν σε βάση με σχήμα δίσκου. Το επάνω μέρος του ναού είναι απλό και η ζωφόρος διακοσμείται με διάφορες μορφές.

 

Ο κορινθιακός ρυθμός εμφανίστηκε τον 5ο αιώνα, χρησιμοποιήθηκε από τους Ρωμαίους και έχει σαν χαρακτηριστικό τα φύλλα ακάνθου στο κιονόκρανό του.

 

Τέλος η αγγειογραφία αποτελείται από τα μελανόμορφα και τα ερυθρόμορφα αγγεία. Τα μελανόμορφα αγγεία ονομάστηκαν έτσι διότι οι μορφές καλύπτονται με στιλπνό μαύρο χρώμα, ενώ η υπόλοιπη επιφάνεια διατηρεί το κόκκινο χρώμα του πηλού. Οι λεπτομέριες τονίζονται με χάραξη, ενώ άλλη μέρη βάζονται με λευκό χρώμα ή βαθυκόκκινο μενεξεδί.

 

Τα ερυθρόμορφα αγγεία ονομάστηκαν έτσι γιατί οι μορφές διατηρούν το κόκκινο χρώμα του πηλού και η υπόλοιπη επιφάνεια βάφεται μαύρη. Έτσι ο ζωγράφος μπορεί να αξιοποιήσει το βάθος, τους όγκους και τις επιφάνειες των ανθρώπινων σωμάτων που είναι άλλωστε και το κυρίαρχο θέμα. Αυτή η τεχνική με τις πολλές δυνατότητες που παρείχε ως προς τη σύνθεση και τη γραμμή, οδήγησε στην καλλιέργια του σχεδίου. Κυρίαρχα θέματα ήταν οι ανθρώπινες μορφές, αυστηρά σε πλάγια όψη (επηρροή από αιγυπτιακά πρότυπα) και με πολλές λεπτομέριες.

 

Πηγή: Hugh Honour, John Fleming, Ιστορία Της Τέχνης