ΑΦΗΡΗΜΕΝΟΣ ΕΞΠΡΕΣΙΟΝΙΣΜΟΣ

Ο Χάρολντ Ρόζενμπεργκ, κριτικός, έγραψε το 1952: "Ο μουσαμάς αντιμετωπίζεται ως πεδίο δράσης από το ζωφράφο και όχι ως χώρος όπου αναπαρίσταται και αναλύεται ένα αντικείμενο, υπαρκτό ή φανταστικό. Αυτό που φιλοξενεί πια ο μουσαμάς δεν είναι εικόνα, αλλά γεγονός. Ο ζωγράφος πλησίαζε το καβαλέτο χωρίς να έχει εικόνα στο μυαλό του, αλλά η εικόνα συνεπάγονταν επί τόπου με τα υλικά και τα χρώματα που είχε στα χέρια του."

Ο αφηρημένος εξπρεσιονισμός εμφανίστηκε στην Αμερική στα τέλη της δεκαετίας του 1940 και περισσότερο το 1950. Από τους πιο γνωστούς εκπροσώπους του αφηρημένου εξπρεσιονισμού ήταν ο Βίλεμ ντε Κούνινγκ, ο Μαρκ Ρόθκο και ο Τζάκσον Πόλοκ. Αν και γνωστοί και συνομίλικοι μεταξύ τους, δεν δημιούργησαν ποτέ κίνημα τέχνης.

Ο αφηρημένος εξπρεσιονισμός χωρίζεται στη ζωγραφική της δράσης, λόγω της τοποθέτησης των χρωμάτων στον μουσαμά με ακανόνιστες κινήσεις, και στη ζωγραφική των χρωματικών πεδίων, λόγω των χρωματικών αντιθέσεων,  δημιουργώντας αφαίρεση μόνο από αυτά.

Τζάκσον Πόλοκ:

            Θέλοντας να εξωτερικεύσει τις εσωτερικές του ανησυχίες ο Πόλοκ εγκατέλειψε το καβαλέτο και προτίμησε να απλώνει τον μουσαμά στο δάπεδο, όπου χρειαζόταν την ανάγκη μιας σκληρής επιφάνειας. Έτσι αισθανόταν μέρος του πίνακα, περπατώντας γύρω του, όπως οι ινδιάνοι έκαναν σχηματισμούς στην άμμο. Τα έργα του χαρακτηρίζονται από απροσδιοριστία και απεραντοσύνη, μιας και ο ίδιος πίστευε πως δεν υπάρχει αρχή και τέλος. Τα έργα του είναι τεράστια και ο θεατής νομίζει πως περιβάλλεται από αυτούς ή βυθίζεται μέσα τους, λόγω των δεσμών και σπειρών του χρώματος, που καλύπτουν το ένα άκρο ως το άλλο, δημιουργώντας ρυθμικά μορφότυπα που θυμίζουν αραβικούς χαρακτήρες. Το βλέμμα του θεατή ταλαντεύεται σε ότι μοιάζει κοντινό και μακρινό, σαν να βρίσκεται σε μια γαλαξιακή έκρηξη. Ο Πόλοκ υπήρξε μια πολύ μοναχική μορφή στο χώρο της τέχνης, δεν εντάχθηκε σε ομάδες, ούτε άφησε μαθητές.

Τζάκσον Πόλοκ, Ο Ρυθμός Του Φθινοπώρου

Τζάκσον Πόλοκ, Μπλε Πόλοι

Τζάκσον Πόλοκ, Από το Διαδίκτυο

Βίλεμ ντε Κούνινγκ:

            Παρόλο που κατατάσεται σε αφηρημένο του πνεύμα, ο ντε Κούνινγκ υπήρξε αναπαραστασιακός ζωγράφος, με κύριο θέμα το γυναικείο σώμα. Πίσω από αυτά διακρίνεται μια ένταση, επιθετικότητα και βία και αυτό οφίλεται στα ψυχρά χρώματα και στις παχιές τους υφές, χωρίς να είναι κομψά, υποδηλώνοντας πάντα κάτι , αρνούμενα να δεχτούν τις αρχές της καθαρής αφαίρεσης. Ο ίδιος όπως και ο Πόλοκ κατατάσονται στη ζωγραφική της δράσης.

Βιλεμ ντε Κουνινγκ Clam Diggers

Βιλεμ ντε Κουνινγκ, Γυναίκα

Βιλεμ ντε Κουνινγκ, Γυναίκα

Μαρκ Ρόθκο:

            Μιας διακρίνεται και από τους πίνακές του, ο Ρόθκο υπήρξε ένας μελαγχολικός και αντικοινωνικός χαρακτήρας, όπου τελικά αυτοκτόνησε όπως ο Πόλοκ. Μέσα από τις σχέσεις των χρωμάτων εκφράζει την τραγωδία, την έκσταση και την καταδίκη. Υπάρχουν άνθρωποι που δακρύζουν αντικρίζοντας τα έργα του, καθώς επικοινωνούν μαζί του και διακρίνουν τις ίδιες πηγές συναισθήματων. Τα έργα του χαρακτηρίζονται από την αυστηρή απλότητα που έχουν οι φόρμες, τα χρώματά του είναι πλούσια και λεπτοφυή, δίνοντας την αίσθηση στον θεατή πως βρίσκεται στο χείλος ενόςτεράστιου, φωτεινού βάραθρου. Ο Ρόθκο ανήκει στη ζωγραφική των χρωματικών πεδίων.

Μαρκ Ρόθκο

Μαρκ Ρόθκο

 

Πηγή: Hugh Honour, John Fleming, Ιστορία Της Τέχνης