ΑΡ ΝΟΥΒΩ

Παρά το πνεύμα παρακμής που διαπερνά αρκετά από τα έργα της αρ νουβώ, το κίνημα αυτό είχε θετικούς προσανατολισμούς, αποτελώντας ίσως την τελευταία σοβαρή προσπάθεια για ένα αυθεντικό σύγχρονο και μοντέρνο ύφος, που να μη μιμείται καμία παλαιότερη περίοδο στην ιστορία της τέχνης.

 

Ο ιστορικισμός και η αναβίωση του ύφους προηγούμενων ιστορικών περιόδων είχε προκαλέσει επανελημένα, ως αντίδραση, την απαίτηση για ένα "ύφος του 19ου αιώνα". Η αρ νουβώ ήταν η πρώτη συνειδητή και επιτυχημένη προσπάθεια να σταματήσουν οι κάθε είδους διαδοχικές αναβιώσεις (ελληνική, ρωμαϊκή, γοτθική, βυζαντινή, πρωτοχριστιανική, ρομανική, ανεγεννησιακή κ.ο.κ.) και να αντικατασταθούν από ένα σύγχρονο αρχιτεκτονικό ύφος που δεν θα έχει δεσμούς με το παρελθόν.

Στόχος του κινήματος ήταν να δημιουργήσει έργα υψηλής αισθητικής και καλλιτεχνικής ποιότητας σε αντίθεση με τα άσχημα προϊόντα της μαζικής βιομηχανικής παραγωγής. Εκδηλώθηκε τόσο στην αρχιτεκτονική, όσο και στην επιπλοποιία, την υαλουργία, την κεραμική, τη χρυσοχοία κ.α.

Η αρ νουβώ εμπνεύστηκε από το φυτικό και ζωικό κόσμο και προβληματίστηκε σχετικά με τη χρησιμοποίηση σίδερου και γυαλιού. Δίνει έμφαση στη γραμμή και το χρώμα, αδιαφορώντας για το θέμα. Μεταφέρει τη διάθεση για χαρά και ξενιασιά. Η οφιοειδής κίνηση είναι βασική μορφή την οποία μιμούνται στα έργα τους οι καλλιτέχνες και τη μεταφέρουν στα υλικά.

 

Ο πιο χαρακτηριστικός εκπρόσωπος της αρ νουβώ, ο  Άντονι Γκαουντί (1852 - 1926) υπήρξε μια πολυδιάστατη προσωπικότητα της αρχιτεκτονικής. Ήταν εξίσου καλός γνώστης των παραδοσιακών υλικών, όπως η πέτρα και το τούβλο, αλλά δε δίδτασε να χρησιμοποιήσει και μπετόν. Ορισμένα από τα κτίριά του στη Βαρκελώνη συνδυάζουν σε τέτοιο βαθμό στοιχεία ελευθερίας, ασυμμετρίας και "αυθαιρεσίας" στις φόρμες και τις γραμμές τους, ώστε να μην υπάρχουν πια ίσοι τοίχοι και ορθές γωνίες, αλλά τα πάντα να κυματίζουν σε μια επαναληπτική οργανική αληλοδιείσδυση και αλληλεπίδραση εξωτερικών και εσωτερικών όγκων.

Άντονι Γκαουντί, Sagrada Família

Άντονι Γκαουντί, Κάσα Μιλά

Άντονι Γκαουντί, Πάρκο Γκελ

  

Η γαλλική αρ νουβώ αντικατοπτρίζεται στο έργο του αρχιτέκτονα Έκτορ Γκιμάρ, ο οποίος δημιούργησε το κτίριο Καστέλ Μπερανζέ στο Παρίσι με την καταπληκτική σφηρίλατη πύλη εισόδου, με τις ελικοειδής γραμμές. Επίσης οι είσοδοι που κατασκεύασε για το μετρό του Παρισιού από σίδερο και γυαλί ήταν εμπνευσμένες από τα άνθη.

Έκτορ Γκιμάρ, Είσοδος Μετρό

Έκτορ Γκιμάρ, Είσοδος Μετρό

Έκτορ Γκιμάρ, Καστέλ Μπερανζέ

 Ο Βίκτορ Ορτά, κύριος εκπρόσωπος της βελγικής αρ νουβώ, χρησιμοποιώντας το σίδερο ως κατασκευστικό υλικό και εικαστικό στοιχείο πρότεινε μια νέα αντίληψη φυτικής και γραμμικής διακόσμησης. Στο αρχιτεκτονικό του έργο "Σπίτι του Πάουτ" στις Βρυξέλλες, συνδύασε την αρ νουβώ με νέες τεχνικές. Η πρόσοψη του κτιρίου είναι φτιαγμένη από γυαλί, μέταλλο και τούβλο, είναι καμπυλωτή και δίνει την αίσθηση ότι κινείται.

Βίκτορ Ορτά, Σπίτι του Πάουτ

Πηγή: Hugh Honour, John Fleming, Ιστορία Της Τέχνης

ΕΣΩΤΕΡΙΚΗ ΣΚΑΛΑ

Από την Άντρια Ευσταθίου

Η εσωτερική σκάλα συνιστά ένα από τα κατ' εξοχήν μορφολογικά στοιχεία ενός σπιτιού, που λειτουργεί ενοποιητικά για τα επίπεδα ενός μοντέρνου χώρου. Η μορφή και η θέση της θα πρέπει να σχεδιάζονται με ακρίβεια, και λαμβάνοντας υπόψη την άνεση, την αισθητική και την ασφάλεια.

 

Διαστάσεις, σχήμα, υλικό

Γεγονός είναι, πάντως, ότι μια άνετη σκάλα χρειάζεται αρκετό χώρο. Οι συνήθεις διαστάσεις θεωρούνται τα 17,5 εκ. για το ύψος του σκαλοπατιού (ρίχτι) και 28 εκ. για το πλάτος του πατήματος. Αναφορικά με το πλάτος της σκάλας, ένα φυσιολογικό μέγεθος είναι γύρω στα 90 εκατοστά, ωστόσο αυτό μπορεί να προσαρμοστεί ανάλογα με τις προσφερόμενες διαστάσεις. Η ελάχιστη διάμετρος μιας κυκλικής σκάλας είναι 1.10 μ. Οι κατασκευαστές, ωστόσο, προτείνουν διαμέτρους μέχρι και 1.60 μ., εφόσον βέβαια, το επιτρέπει ο χώρος. 

Στη συνέχεια, τίθεται το δίλημμα : Κυκλική σκάλα ή ευθύγραμμη; Είναι αλήθεια ότι οι κυκλικές σκάλες καταλαμβάνουν λιγότερο χώρο και είναι περισσότερο "επιβλητικές" στο χώρο, ενώ υποβάλλουν με κομψό τρόπο την έννοια της κίνησης. Από την άλλη πλευρά, είναι δύσχρηστες και για κάποια μέλη της οικογένειας-όπως τα μικρά παιδιά και οι ηλικιωμένοι- περισσότερο επικίνδυνες από τις ευθύγραμμες, λόγω της "γωνίας" που σχηματίζουν. Οι ευθύγραμμες σκάλες είναι απλές, άνετες και λιγότερο περίπλοκες στην κατασκευή, ωστόσο χρειάζονται περισσότερο χώρο. Η τελική επιλογή πρέπει να είναι συνισταμένη του προσωπικού σας γούστου, των συμβουλών του διακοσμητή σας, αλλά, κυρίως, των διαστάσεων του χώρου.

Οσον αφορά με τα υλικά κατασκευής μιας εσωτερικής σκάλας, υπάρχει μεγάλη ποικιλία στην αγορά ανάλογα με την επίπλωση και τα ήδη υπάρχοντα υλικά που έχουν χρησιμοποιηθεί για τη διακόσμηση του σπιτιού. Για παράδειγμα, θα ήταν παράταιρο σε ένα σπίτι με πολλές ξύλινες λεπτομέρειες να κατασκευάσετε μια μαρμάρινη σκάλα ! Ενας αρκετά απλός και οικονομικός τρόπος είναι να κατασκευάσετε μια σκάλα από μπετόν και την επενδύσετε με το υλικό της αρεσκείας σας, όπως μάρμαρο, ξύλο, κεραμικό κ.α. Οι σκάλες από μπετόν είναι οι κατ' εξοχήν στέρεες, καταλαμβάνουν, όμως, αρκετό χρήσιμο χώρο. Οι ξύλινες σκάλες είναι πιο ανάλαφρες και λιγότερο ογκώδεις, αλλά δίνουν ελάχιστη αίσθηση ασφάλειας. Μια άλλη λύση, ιδιαίτερα αν είστε λάτρεις του μοντέρνου στιλ διακόσμησης, αποτελεί μια μεταλλική σκάλα ή αυτή που συνδυάζει το μέταλλο με το ξύλο. 

 

Κουπαστή, υλικά, ασφάλεια

Η κατασκευή μιας εσωτερικής σκάλας απαιτεί σωστό σχεδιασμό, καθώς πρέπει να εναρμονίζεται με τον υπόλοιπο χώρο και τις διαστάσεις του σπιτιού. Ενα από τα βασικά της στοιχεία είναι η κουπαστή, για την οποία προσφέρονται στην αγορά πολλές δυνατότητες συνδυασμών υλικών και σχεδίων, όπως το ξύλο, το σφυρήλατο μέταλλο, αλλά και ανοξείδωτος χάλυβας σε συνδυασμό με ξύλινα στοιχεία . Ευρηματικά "παντρέματα" υλικών μπορούν να μεταμορφώσουν μια συνηθισμένη σκάλα σε μοντέρνα, δίνοντας έναν ξεχωριστό τόνο στο σπίτι.

     

Εκτός από την κουπαστή, ένα άλλο ζήτημα που πρέπει να εξετάσουμε είναι η ασφάλεια. Σημαντικό είναι να ελέγξουμε το ύψος κάθε σκαλοπατιού και τη φορά ανάβασης, καθώς και το χειρολισθήρα, καθώς δεν πρέπει να είναι κατασκευασμένος από υλικό που γλιστράει και να διευκολύνει την κατάβαση. 

 

Τα κιγκλιδώματα δεν πρέπει να είναι πολύ αραιά, όπως, επίσης, καλό θα ήταν τα πατήματα να μην είναι γλιστερά. Tα σκαλοπάτια θα πρέπει να έχουν το ίδιο ύψος, καθώς η παραμικρή διάφορα μπορεί να προκαλέσει ατυχήματα.

Ολοι οι διακοσμητές συμφωνούν ότι η εσωτερική σκάλα, όταν υπάρχει η δυνατότητα χώρου, είναι ένα ιδιαίτερα εντυπωσιακό στοιχείο του σπιτιού. Οι περισσότεροι, από αυτούς, ωστόσο, συνιστούν να αποφεύγονται οι πολύπλοκες λύσεις και να προτιμάται ένας απλός και λειτουργικός σχεδιασμός, ώστε να μην δυσκολεύεται η καθημερινότητά μας.  ♥

ΑΝΑΓΕΝΝΗΣΗ

Κατά την αναγέννηση οι καλλιτέχνες πίστευαν ότι η αρμονία έχει συμπαντική σημασία, κι ότι η τήρηση των νόμων της, συντόνιζε όλες τις εκφάνσεις της δημιουργίας της ζωής με ένα ουράνιο, υπερκόσμιο ιδεώδες. Η τήρηση της αρμονίας παρατηρείται τόσο στα κείμενα και στη μουσική, όσο και στην αρχιτεκτονική, στα ζωγραφικά και γλυπτά έργα.

Άγιος Πέτρος, Βατικανό

Η αναγεννησιακή αρχιτεκτονική εμπνεύστηκε από την αρχαία Ρώμη, που υπήρξε κέντρο του περίφημου ελληνορωμαϊκού πολιτισμού. Χαρακτηρίζεται από την αναβίωση των ρωμαϊκών προτύπων με κύρια στοιχεία τις μαθηματικές αναλογίες και την "καθαρότητα" στις γεωμετρικές μορφές. Δίνεται έμφαση στις οριζόντιες γραμμές, ενώ υπάρχει έντονο το στοιχείο της διακόσμησης, με θέματα δανεισμένα από την αρχαιότητα, τα οποία διανθίζουν τις προσόψεις και το εσωτερικό. Η πιο αξιοπρόσεκτη πρακτική ήταν οι θόλοι των κτιρίων, εμπνευσμένοι από το ρωμαϊκό Πάνθεον. Ένα από τα σημαντικότερα δείγματα αρχιτεκτονικής είναι ο Άγιος Πέτρος στη Ρώμη, έργο του Μιχαήλ Άγγελου.

Πάνθεον, Ρώμη

Όσον αφορά τη ζωγραφική, οι καλλιτέχνες ανακαλύπτουν ξανά την ομορφιά του ανθρώπινου σώματος, εξιδανικεύοντας την ατομικότητα και αποδίδοντας τις μορφές νατουραλιστικά. Τα θέματα αντλούνται από την Βίβλο, την αρχαία ελληνική και ρωμαϊκή μυθολογία, την ιστορία και τη σύγχρονη ζωή. Η ανακάλυψη της γραμμικής προοπτικής επιτρέπει στους καλλιτέχνες να αποδώσουν τρισδιάστατες απεικονήσεις στον επίπεδο καμβά.

Οι καλλιτέχνες της αναγέννησης είναι αναρίθμητοι, όμως κάποιοι από αυτούς ξεχωρίζουν για τη μοναδικότητα των έργων τους. Δύο από τους σημαντικότερους ζωγράφους είναι ο Λεονάρντο ντα Βίντσι και ο Τιτσιάνο.

Λεονάρντο ντα Βίντσι:

Ο ντα Βίντσι συνόψισε στο πρόσωπό του τα χαρακτηριστικά του ουμανισμού. Τον απασχόλησαν ιδιαίτερα τα προβλήματα του φωτός και της σκιάς, η ταύτιση της μορφής με τον εσωτερικό ψυχισμό και η σχέση της μορφής με τον χώρο. Το βάθος στα τοπία γίνεται με την διαβάθμιση των τόνων του ίδιου χρώματος, ώστε να δίνεται η εντύπωση της ατμόσφαιρας. Τα περιγράμματα των μορφών δουλεύονται με την τεχνική της φωτοσκίασης και τα χρώματα που χρησιμοποιεί είναι λεπτά και φωτεινά. Τα σημαντικότερα έργα του είναι η Μόνα Λίζα, η Παναγία των Βράχων και ο Βιτρούβιος Άντρας.

Μόνα Λίζα, Λεονάρντο ντα Βίντσι

Η Παναγία των Βράχων, Λεονάρντο ντα Βίντσι

Ο Βιτρούβιος Άντρας, Λεονάρντο ντα Βίντσι

Τιτσιάνο:

Ο Τιτσιάνο ήταν όχι μόνο ο μεγαλύτερος βενετσιάνος ζωγράφος του 16ου αιώνα, αλλά και ο μεγαλύτερος ίσως αναγεννησιακός ζωγράφος. Μπορεί να μην είχε τα επιστημονικά ενδιαφέροντα του ντα Βίντσι, την ποιητική μεγαλοφυία του Μιχαήλ Άγγελου ή την αίσθηση της αρμονίας και της ισορροπίας του Ραφαήλ, αλλά υπήρξε ο πραγματικός θεμελιωτής της μεταγεννέστερης δυτικής ζωγραφικής αυτός που καθιέρωσε την ελαιογραφία σε μουσαμά και που αξιοποίησε με τον καλύτερο τρόπο τις τεράστιες δυνατότητες αυτής της τεχνικής. Υπήρξε επίσης και δάσκαλος του Ελ Γκρέκο, ο οποίος εξελίχθηκε στον κορυφαίο μανιεριστή ζωγράφο.

Μαρία η Μαγδαλήνη, Τιτσιάνο

Η Αφροδίτη του Ουρμπίνο, Τιτσιάνο

Δανάη, Τιτσιάνο

Πηγή: Hugh Honour, John Fleming, Ιστορία Της Τέχνης